De Belastingdienst komt naar u toe, makkelijker kunnen we het niet maken. Het zou een nieuwe slogan kunnen zijn van deze uitvoeringsorganisatie. In dit geval is het belastingambtenaar John Piepers die met zijn marktteam van acht collega's langs hallen, zalen en vergaderkamers trekt om uit te leggen wat er gaat veranderen voor zelfstandigen en hun opdrachtgevers. Op 1 januari 2025 heft het kabinet namelijk het zogenoemde 'handhavingsmoratorium' op. Piepers legt op dit moment wel ergens uit dat zijn dienst vanaf die datum weer volop gaat handhaven op de inzet van zzp'ers in verkapt dienstverband.
Piepers, programmamanager handhaving arbeidsrelaties bij de Belastingdienst, sputtert een beetje tegen door te zeggen dat er wel werd gehandhaafd, maar dat door het handhavingsmoratorium boetes en naheffingen uitbleven, die periode van acht jaar gedogen is nu over. In een interview met De Ondernemer benadrukt Piepers meerdere malen dat hij het niet alleen doet. ,,We doen het met zijn allen; Belastingdienst, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), maar ook opdrachtgevend Nederland, werkenden en hun belangen- en koepelorganisaties. Met zijn allen hebben we een taai dossier te pakken waar veel te lang stilstand op is geweest en dat moet veranderen."
Waarom doen we dit?
,,Omdat we als BV Nederland afspraken hebben gemaakt over sociale zekerheid, onze vangnetten. In de praktijk is de flexibiliteit van de arbeidsmark in de beleving van het kabinet doorgeschoten. De sociale zekerheid wordt daardoor uitgehold. Het is in het verleden naar mijn mening misgegaan, omdat wij werden gepercipieerd als hoeder van de arbeidsmarkt. Wij moesten VAR-verklaring beoordelen. Hoe is toch mogelijk dat een opdrachtgevende en een werkende een arbeidsrelatie aangaan en tegen een derde partij zeggen: kom er eens bij, zeg eens even hoe we die moeten kwalificeren. Is toch raar?"
,,Werkenden en opdrachtgevers hebben de verantwoordelijkheid de arbeidsrelatie goed in te vullen, dat is niet aan ons en SZW. Net zo min dat wij verantwoordelijk zijn om een gelijk fiscaal speelveld te organiseren."
Wat gebeurt er vanaf 1 januari 2025?
,,Eigenlijk gebeurt er niet zoveel anders dan op 31 december 2024 het moratorium eraf gaat. We blijven dezelfde opsporings- en handhavingsinstrumenten inzetten. Alleen voor situaties waarin we een andere blik op de feitelijke situatie constateren, kunnen we vanaf 1 januari 2025 met terugwerkende kracht gaan corrigeren. We gaan overigens niet verder terug dan 1 januari 2025, dus pas op 1 januari 2030 kunnen we voor vijf jaar terug corrigeren."
Leg mij uit waarom iedereen zich dan zo druk maakt.
,,Over de interpretatie van de vrije ruimte. We praten hier over arbeidsrecht en dat is dwingend recht. Als er een arbeidsrelatie plaatsvindt onder gezag is dat geen keuzerecht. Er is dan sprake van een dienstbetrekking. Je hebt je als zelfstandige netjes ingeschreven bij de KVK, hebt een btw-nummer en doet je aangifte en dan toch een discussie met ons. Als Belastingdienst kunnen wij niet vrij interpreteren wat in het arbeidsrecht dwingend is voorgeschreven. Dus als er sprake is van een gezagsverhouding dan kunnen wij vanuit de Belastingdienst niets anders constateren, dat moet dan binnen dienstbetrekking."
Belastingdienst start een bewustwordingscampagne
In het gesprek meldt Piepers met regelmaat dat arbeidsrecht de meetlat is waarlangs alles wordt gelegd. Hij is dan ook van mening dat elke zelfstandige zich daar bewust van moet zijn. ,,Het schrijft dwingend voor wanneer werkzaamheden binnen dienstbetrekking worden uitgevoerd of wanneer het binnen zelfstandigheid kan. Onze kernboodschap is dan ook: arbeidsrecht is geen keuzerecht."
Waar kan een zelfstandige deze kennis opdoen?
,,Je kunt het vinden, maar het is niet makkelijk. Omdat het niet optimaal is, komt het ministerie van SZW na de zomer met een bewustwordingscampagne. We werken de komende periode factsheets en handelingsperspectieven uit. We ondersteunen hiermee werkenden en hun opdrachtgevers, zodat ze weten wat er op hen afkomt en welke stappen gezet moeten worden. Hierbij spelen fiscaaldienstverleners en belangrijke rol. Onlangs hebben we hun koepelorganisaties bijgepraat. Onze boodschap aan hen is: ga een goed gesprek aan met uw klanten, de zzp'er, maar ook hun opdrachtgever."
Piepers stopt even om de zeker 1400 internetreacties aan te halen die bij SZW binnen zijn gekomen op de Wet Verduidelijking Arbeidsrelaties (VBAR). Demissionair minister Karien van Gennip van SZW stuurde deze als een van haar laatste daden vrijdag 21 juni naar de Raad van State. In dit wetsvoorstel krijgen indicaties die wijzen op zelfstandig werken voor het eerst in de wet een eigenstandige rol bij het vaststellen van de juiste contractvorm.
,,Er zat veel wensdenken tussen als; 'is het nu werkelijk zo dat we in de zorg en kinderopvang niet langer met zelfstandigen kunnen blijven werken?' Ik begrijp het wensdenken vanuit maatschappelijke ontwikkelingen. Ik ben daar echter niet van. De wet staat voor verduidelijking en niet verbreding. Stel je werkt nu onder gezag en je bent je daar niet bewust van, dat gaat de komende periode als het goed is wel gebeuren. Er wordt geacht van je dat je daar iets mee gaat doen."
Hoe doe je dat?
,,Zorg dat je werkrelatie gezag vrij wordt. Je maakt dan als zzp'er geen onderdeel uit van die organisatie. Je bent niet aan te sturen. Het is gewoon een opdracht en die mag jij helemaal vrij invullen. Is er sprake van gezag binnen de arbeidsrelatie dan moet je gaan nadenken."
Veel zelfstandigen kennen nog de regel uit de VAR-verklaring, dat je opdrachten moest hebben van drie verschillende opdrachtgevers om zzp'er te zijn. Piepers schetst het beeld dat het aantal niet doorslaggevend is. ,,Heb je tien klanten, kijk naar de gezagsverhouding. In theorie kan het zo zijn dat één daarvan binnen dienstbetrekking moet zijn, want er is sprake van een gezagsverhouding. Ben je nog ergens actief als zzp'er dan hoef je je niet uit te schrijven bij de KVK."
Heeft u vragen over uw gezagsverhouding met uw opdrachtgever? Stel dan met uw opdrachtgever de juiste modelovereenkomst op. Er zijn vele modelovereenkomsten op de markt. Om uw gezagsverhouding goed uit te sluiten kijkt u voor de juiste modelovereenkomst op de site van de Belastingdienst.
De beste manier om uw zelfstandigheid als ZZP-er uit te drukken is uiteraard om meerdere oprdachtgevers (3) te hebben zodat uw omzet (inkomsten) niet drastisch afneemt op het moment dat een van uw opdrachtgevers wegvalt.
Wilt u meer informatie over de WET DBA of heeft u vragen over uw gezagsverhouding? Neemt u dan contact met ons op. HEJO Advies & Administratie informeert en adviseert u graag.